Yunan Tanrıları – “Mitolojideki Titanlar ve Tanrıçalar”
“Yunan Tanrıları mitolojide Hesiodos ve Homeros ozanlarının yaratımlarıdır.”
Yunanlılar, kainatı tanrıların yarattığına inanmazlardı. Kainat tanrıları yaratmıştı ve tanrılar yaratılmadan önce yer ve gök vardı. Titanlar ise; yer ve gök’ün yani Gaia ve Uronus’un çocukları tanrılar da onların torunlarıydı. Evren khaostan yaratılmıştı. Ve khaos sonrasında Gaia vardı. Gaia, Uronos’u yarattı ve birlikte oldular. Gaia ve Uronos’un birlikteliğinden doğan çocuklar tarihe Titanlar olarak geçecekti. Destanlarda Kronos’un oğlu Zeus babasını tahttan indirinceye kadar Titanlar çağının Altın Çağ olarak geçtiği yazılıdır. Yaşlı Tanrılar diye anılan Titanlar, çağlar boyunca kainatı yönetmişlerdi. Güçlü ve büyüklerdi, sayıları da oldukça çoktu. Ancak Mitolojik açıdan incelediğinde en önem atfedilen Titan Kronos’tur.
Diğer titanlardan çok az söz edilmektedir.
Yunan Tanrılarında Önemli Titanlar
Okeanos: Dünyayı kuşattığı söylenilen ırmak; karısı Tethys
Hyperion: Güneşin, ayın, şafağın babası
Themis: Adaleti temsil eder.
Atlas: Omuzlarında dünyayı taşıdığı söylenir.
İapetos: İnsanlığın kurtarıcısı Prometheus’un babası
Titanların çöküşü, Zeus’un babasını tahttan indirmesiyle olacaktır. Kardeşlerini babasının gazabından kurtarmasıyla Zeus, göklerin tanrısı ilan edilecek hem insanlığın hem de Yunan Tanrıları diye geçen 12. Olymposlu Yunan tanrılarının ve tanrıçanın kralı olacaktır. Olympos, Zeus’un diğer tanrılarla bir arada yaşadığı ve oradan hem yunan tanrılarına hem de insanlara krallık ettiği Yunanistan’ın en yüksek dağı olduğu rivayet edilir.
12. Olympos Yunan Tanrıları
Zeus: Yunan tanrılarının hükümdarı. Göğün, yağmurun, şimşek tanrısı. Gücü diğer tanrıların gücünün toplamından büyüktür. Çapkınlıklarıyla da oldukça anılır, kadın düşkünlüğünden ululuğunu kaybetmiştir. Kutsal hayvanı, kartal. Temsili ağacı ise; meşedir.
Hera: Zeus’un karısı ve aynı zamanda kız kardeşidir. Destanlarda kıskançlığıyla ve Zeus’un sevgililerini haklı haksız cezalandırmasıyla adı oldukça sık geçmektedir. Ve yalnız kadınlara değil, o kadınların çocuklarına da kötülük etmiştir. Bu yanıyla “evliliğin koruyucusu” olarak simgelenir. Homeros İlyada destanında anlatılan güzellik yarışmasındaki tanrıçalardan biri de Hera’ydı. Truvalı Paris Afrodit’in Hera’dan güzel olduğunu söylemeseydi Truva Savaşı’nın olmayacağı söylenmektedir. Hera’nın kıskançlığı ve kini yüzünden Troy şehri yakılıp, yıkılmış denebilir. Kutsal hayvanları; inek ile tavuskuşu’dur.
Poseidon: Yunan Tanrılarından, Deniz tanrısıdır. Zeus’un kardeşidir ve Zeus’tan sonra en önemli Tanrı olarak kabul edilir. Denizle iç içe olan halk fırtınalar içinde ona dua etmektelerdi. Denizin dibinde bir sarayı olduğu ancak daha çok Olympos tepesinde olduğu geçer. Kutsal hayvanı attır.
Hades: Hades, üçüncü önemli yunan tanrılarındandır. Zeus’un kardeşidir. Yeraltı ve Ölülerin Tanrısı’dır. Ünlü bir başlığı vardı kim giyse onu görünmez olurdu. Karanlık, yeraltı ülkesinden ayrılmaz. Olympos’a seyrek giderdi, ki orada hoş da karşılanmazdı. Acımayan ve korkunç bir tanrı olarak tasvir edilir ancak kötü bir tanrı değildir. Karısı yeryüzünden, yeraltına kaçırdığı Persephone’dir.
Athena: Hesiodos’un destanında Zeus’un ilk eşi Yunan Tanrıları arasında Bilgelik titanı olan Metis’in kızı olarak geçmektedir. Zeus, Athena’nın bilgeliğinden korktuğundan onu annesinden alıp kendi kafasının içine hapsetmiştir. Ve bebekken değil yetişkin haline geldiğinde doğurmuştur. Böylelikle önce karısının bilgeliğinden kendi nasibini almış ve bilge bir Tanrıça dünyaya getirmiştir. Athena, bilgelik, savaş, şehir tanrıçası olarak bilinmektedir. El sanatlarının ve tarımında koruyucusudur. Atları ilk onun ehlileştirdiği söylenir. Zeus’un en güvendiği tanrıçadır, kalkanını yalnız onun taşımasına izin verirmiş. Üç erden (bakire) tanrıçalardan biridir. Kutsal hayvanı baykuş, ağacı ise zeytindir.
Apollon:
.
Zeus ile Leto’nun oğludur. Delos adasında doğduğundan “Yunan Tanrıları içinde en Yunan tanrı” olarak da bilinir. Olympos’u altın liriyle eğlendiren, çok uzaklara ok atabilen, hastalıklara şifa bulan ve iyileştirme sanatını insanlara öğreten tanrıdır. Şiirlerde “ışık ve doğruluk tanrısı” diye de geçmektedir. Tanrılarla insanların arasını yapan ve birbirleri arasında köprü olan tanrı olarak da bilinmektedir. Ağacı defneydi. Tüm hayvanlar onun için kutsaldı ancak yunus ve kargaya karşı ayrı bir sevgisi vardı.
Artemis: Apollon’un ikiz kız kardeşidir. Yunan tanrıları arasında üç erden (bakire) tanrıçasından biridir. Kadın olmasına rağmen baş avcı olarak geçmektedir. En iyi ok kullanabilen tanrıdır. Truva savaşından önce Yunanlılar Artemis’in geyiğini vurduğu için Yunanlar Kralı Agememnon kızını kurban etmeden Yunanlıların Truva’ya gitmesine izin vermemiştir. Çoğu öyküde katı yürekli olduğu söylenmektedir. Ancak bir kadın acı çekmeden öldüyse, Artemis’in gümüş oklarıyla ölmüş demektir. Selvi ağacı onun için kutsaldı, yabani hayvanlarının hepsini severdi ancak geyiklere olan düşkünlüğü ayrıydı.
Aphrodite (Afrodit): Yunan tanrıları arasında ölümlülerin ve ölümsüzlerin aklını çelen aşk, güzellik, kahkaha tanrıçasıdır. İlyada Destanı’nda Zeus ve Dione’nin kızlarıdır. Ancak Hesiodos destanında Zeus, babası Kronos’un erkekliğini kestiğinde denize düştüğü ve tohumlarının denize dökülmesiyle Afrodit’in aphrostan (köpük) meydana geldiğini yazmaktadır. Bu doğum Kythera yakınlarında olmuş, Afrodit sonradan Kypros (Kıbrıs) kıyılarına sürüklenmiştir. Afrodit’İn doğumu sebebiyle bu iki ada kutsal sayılmış, tanrıçaya da Kypris, Kythereia adlarını vermiştir. İlyada’da göre Afrodit ölümlülerin bile saldırmaktan çekinmediği narin ve zayıf bir yaratıktı. Daha sonraki şiirlerde kinci ve kötü bir tanrıça olarak gösterilir.
Hermes: Zeus ve Atlas’ın kızı Maia’nın oğludur. Ayaklarında kanatlı sandallar, başında kanatlı bir başlık, elinde kanatlı bir asa bulunurdu. Zeus’un habercisi olarak da bilinir. Tanrıların en kurnazıdır. Hırsızların ustasıydı, hırsızlığa bir günlükken başlamıştı. Ticaret ve tüccarların koruyuşudur. Ölülere kılavuzluk eden, onları evlerine götüren yine Hermes’dir. Mitoloji de adı en fazla geçen Tanrılardan biridir.
Ares:
Zeus ve Hera’nın oğludur. Yunan tanrıları arasında “savaş tanrısı”dır. İlyada’da katı yürekli, kinci bir tanrı olarak tasvir edilir. Homeros’a göre aynı zamanda korkaktır da… Mitolojide savaş sembolü olmaktan ileri gidememiştir Ares, destanlarda adına çok seyrek rastlanır. Onu Yunanlılar pek sevmezlerdi. Ona diğer tanrılar gibi tapan bir şehirde yoktur. Ancak Yunanlılar onun ana yurdunun zalim ve sert insanlar ülkesi Thrakia olduğunu söylemişlerdir. Kutsal hayvanları ise, Akbaba ve Köpektir.
Hephaistos: Zeus ve Hera’nın oğluydu. Bazıları Zeus’un Athena’yı tek başına yaratmasına karşılık Hera’nın da Hephaistos’u tek başına yarattığını söyler. Bütün güzel ve kusursuz tanrıların içinde en çirkini olarak bilinir. Ateş tanrısıdır. Olympos’ta büyük saygı görmekteydi. Bütün ölümsüzlerin zırhlarını, silahlarını hazırlayan ve demircilik yapan oydu. Evi yanardağlar olarak bilinmektedir. Athena’yla birlikte tarımın ve el sanatlarının koruyucusu oldukları söylenmektedir.
Hestia: Zeus’un kız kardeşidir. Mitolojide önemli bir yer tutmamaktadır. Belirli bir kişiliği yoktur. Evin, yuvanın koruyucusu olarak bilinir. Bu yüzden “ocak tanrıçası” da denmektedir. Bütün yemekler onun adıyla başlar ve onun adıyla bitermiş. Athena ve Artemis gibi üçüncü erden (bakire) tanrıçasıdır.
Mitolojide 12 Olymposlulardan daha az önemli yunan tanrıları da vardır. Bunların arasında en önemlileri aşk tanrısı Eros’tur. Homeros destanlarında adı geçmese de Hesiodos’a göre Eros;
“ Ölümsüz Yunan Tanrılarının En Güzelidir…”
Eros için Mitoloji araştırmacıları ilk başlarda Afrodit’in arkadaşı olarak işlemişlerdir ancak şairler onun Afrodit’in oğlu olduğunu söylerler. Eros’un yardımcıları; hiçe sayılan aşkların intikamını alan Anteros, Himeros (özlem) ve düğün şöleni tanrısı Hymenaios’tur.
Az Bahsedilen Yunan Tanrıları
HEBE: Gençlik Tanrıçası
İRİS: Gökkuşağı Tanrıçası
THEMİS: Hak, tanrısal adalet tanrıçası
DİKE: İnsancıl adalet
NEMESİS: Haklı öfke
AIDOS: Utanç
Pan: Hermes’in yarı insan yarı keçi oğlu, çobanların koruyucusu denilen Yunan tanrılarındandır.
Demeter ve Dionysos: Başak tanrıçası ve şarap tanrısı
Suların Tanrıları
Poseidon, Pontus, Okeanos(titan), Nereus, Triton, Proteus, Naiadlar
Kaynakça:
Mitologya- Edith Hamilton
Theogonia- Hesiodos
