Rogelio de Egusquiza, Tristan and Isolde Tablosu Üzerine…
Rogelio de Egusquiza, Tristan and Isolde
Rogelio de Egusquiza (Santander 1845, Madrid 1915) İspanyol ressam, heykeltraş ve oymacı. Alman besteci Richard Wagner temalı resimler yapması ve katkıda bulunmasıyla tanınır.
Egusquiza bu eserlerinde Alman besteci Wagner’ın Tristan ve Isolde operasının iki ayrı an’ını resmetmiştir. İlk olarak 1910 yılında “Ölüm” tablosunu daha sonra 1912 yılında “Yaşam” tablosunu yapmıştır.
Wagner bu operayı yazarken filozof Arthur Schopenhauer’ın düşünce ve kavramlarından oldukça etkilenmiştir. Özellikle “İrade ve Temsil Olarak Dünya” adlı eserinden ve ayrıca Mathilde Wesendonck ile olan ilişkisinden ilham almıştır.
Egusquiza, Schopenhauer’un Tristan ve Isolde’nin yapı taşını oluşturan karamsar felsefesine oldukça hakimdi ve Wagner’ın aşıkların mutluluğundan feragat etmeye, onları arzuya teslim olmaya yönlendirmesini ve özgürleştirici bir güç olarak arzuyu ele almasına duyduğu saygıyı tablolarına da yansımıştır.
“Dalgaların selinde, / gürleyen gürültüde, / dünyanın nefesinin uğuldayan akışında / boğulmak, / yutulmak, / bilinçsiz, / yüce aşk”. Richard Wagner. Tristan and Isolde, Perde III.
“Aşk-ölüm” kavramı, bireyin gerçekliğe direnişiyle özdeşleşen romantik bilinçte belirginleşmiştir. Bedensel benliğin çözülmesi ve bireyin kendi yıkımı, aşktan ölüm. Dante’nin Paolo ve Francesca’sı, Shakespeare’in Romeo ve Juliet’i gibi…
Egusquiza, Tristan ve Isolde eserinde önemli iki an’ı seçerken “Ölüm ve Yaşam” bu iki an ile karşıtlık kuracak “Gece ve Gündüz” temasını kullanmıştır eserlerinde. Tristan’ın ölüşünün resmedildiği tablo da gündüz temasını yansıtırken, Tristan ve Isolde’nin birbirine sarıldığı tablo da geceyi yansıtmıştır.
Gündüz; aşıkların bilinç dünyasını, rasyonalizmi temsil eder ve bu onların hayatlarını engelleyen bir etkidir.
“Gün bizi aldatıcı bir şekilde aydınlatır …” ve “aldatıcı umutlarıyla bize karşı çıkar…”. Richard Wagner. Tristan and Isolde, Perde II
Gündüz, tehditkar ve yalancı…
Gece ise; bilinç dışını, duyumsamayı temsil eder ve gece karşılaşma, buluşma yeri haline gelir.
“Oh, buraya düş, aşk gecesi, yaşadığımı unuttur bana; beni göğsüne al, beni dünyadan kurtar!” Richard Wagner. Tristan and Isolde, Perde II
Gece, arzulu ve gerçek…
Isolde’nin omuzlarından dökülen tül elbisesi ile yarı çıplak bir şekilde incelikle Tristian’ın üstüne düşüşü, kolunun onun bedenine dokunuşu, yüzlerinin belirgin şekilde ifade edilişi ve vücut hatlarının muazzam tasviriyle birleşmesi sonucu ölümü zarif bir şekilde bu dinginliğe uyumlu kılmıştır. Işık kullanımı sol taraftan başlayarak; Isolde’nin yüzünü ve tenini aydınlatırken sağ tarafa doğru etkisini yavaş yavaş kaybediyor. Bu durumda Isolde’yi güneş ile ilişkilendirebiliriz. Tristan’ın yüzünün ve boynunun ise bu ışığın etkilerini rağmen daha pastel ve gölgeli kalışı, onu gece ile ilişkilendirmemizi sağlıyor.
Arka planda denizin gökyüzü ile birleştiği bir ufuk görüyoruz. Güneşin batmak üzere olduğu bir alacakaranlık atmosferi mevcut. Oldukça pastel tonlarla ifade edilmiş bu arka planın yanında Tristan ve Isolde’nin etrafında karışık fırça darbeleriyle ifade edilmiş çiçekler doludur. Bu atmosfer bizi çok başarılı bir melankoli içerisine sokuyor. Sol tarafta belirgin haşhaş bitkisi (rüya gördüren) ise Tristan ve Isolde’nin tutkulu, mantık dışı aşkını sembolize ediyor. İki aşık oldukça sakin, mutlak bir sessizlik atmosferinin içindedir.
Tristan ve Isolde yaşam tablosunda ise; Isolde’nin Tristan’ın boynuna sarılışının, parmak uçları ile omuzunu sıkıca kavramasının, yüzünü boynuna kapayışının ve elbisesinin tül kısmının zarif bir şekilde uçuşarak Tristan’ı aynı şekilde sarmasının etkisi altındayız. Tüm bu zarif dokunuşların etkisiyle gecenin ortasında aşıkların bu temas ile parladığını; ruhlarının buluştuğunu ve geceyi aydınlattığını görmekteyiz.
“Göğsümdeki ışıltıyı körükleyen, yüreğimi ateşe veren, ruhumda gün ışığı gibi gülen, aşk tanrıçası gecenin gelmesini ister, orada parlasın diye… ” Richard Wagner. Tristan and Isolde, Perde II
