Acı Çekmek – Yogada Acıya “Kleşa” Sebep Olan Beş Durum

Acı çekmek “Kleşa” Nedir?

Acı çekmek “Kleşa” ıstırap içinde olmak anlamına gelir. ‘KLIS’ kökünden türemiştir. Patanjali, Yoga Sutralar’da (Bölüm 2, Dize 3) tüm insanların acı çekmesine neden olan beş kök kleşadan yani beş kök acı çekme nedeninden bahseder. Kleşa, acıya düşmemize neden olan beş temel ilkeyi konu alır.

Kleşa için Patanjali şöyle der;

“İnsanlar gerçekle bir bütün halinde değillerse ve hakikatten uzak olmaları sebebiyle acı çekmeleri daha muhtemel olur.”

Kleşa, insan zihninin dalgalanmalarına sebep olan veya acı çekme ilkelerinden kaynaklı olarak zihinlerinin yalınlıktan uzaklaşma sebebidir.

Acı Çekme Nedenleri (Yogada Beş Sebep)

Avidya: Cehalet, bilgisizlik, gerçeğini ve kendini bilmemek. İnsanın kendiyle ilgili hakikatten ve diğer kendiyle ilgili bir çok şeyden uzak olması, yani bilmeme hali. Sonraki sayacağımız dört ilke için Patanjali; “diğer ilkeler Avidya’nın yani cehaletin çocuklarıdır” der. Kısacası cehaletten dolayı kendini bilmemek diğer nedenleri de doğuruyor, bu terime göre.

Asmita: Sahte ve yanılsamalı bir ayrıksı benlik fikri yani egonun bir araç değil de sizin zihninizin patronu olma durumu. Bir isim veya bir durumla kendinizi özdeş kılmak. Yanılsama olan iyi ve kötü ayrımının içinde kaybolmak. Bir şeylere güzel çirkin veya iyi kötü gibi ayrımları yakıştırdığınızda, yoga felsefesinde ve daha bir çok öğretide kendinize yanlış bir algıyla sahte bir benlik oluşturursunuz. Bu kendinizi sınırlamanıza, potansiyelinizi köreltmenize sebebiyet verir. Asmita yani kısıtlı ve sahte benlik yaratmak, acıya düşmemize sebep olan ikinci ana ilkedir.

Raga: Bir şeye bağlanmak, istemek ve çekmek. Fazlasıyla arzu duymak da denilebilir. Eğer siz kendinizi bir sıfatla tanımladıysanız, bu sıfatı besleyen şeyleri kendinize daha fazla çekmeye çalışırsınız. Hali hazırda sıfatınıza uygun bir şeylere bu bir eşya, bir insan, bir prensip olabilir. Bundan vazgeçmemek ve kaybetmemek için olması gerekenden daha fazla çaba sarf edersiniz. Kendinizi bu şeylerin varlığıyla daha tam ve bütün hissedeceğinizi sanırsınız. Bu kadar fazla çaba ve onlar olmadan tam olamayacağım korkusu bizi kaygıya ve acıya sürükleyecektir.

Dveşa: İstememek, uzak durmaya çalışmak. Raga’da olduğu gibi eğer kendinizi belirli bir sıfatla tanımlamışsanız o sıfatın dışında kalanlardan uzak durmaya, belki de aslında fırsata dönüşebilecek şeyleri kendinizden itmeye çalışırsınız. Raga ve Dveşa aslında iç içe olan iki terimdir. Her isteme durumu peşi sıra istenilenin aksini istememe durumunu yaratır.

Abhiniveşa:

Ölüm ve yok olma korkusu. Yoga Sutralar, bu korku türünün en bilge insanlarda bile mevcut olduğunu söyler. Belirsizlikten oluşan endişe, ölüm korkusunu doğurur. Varlığının bir gün yok olacağı sanısı ve algısıdır. Bu korkunun ortadan kalkmasının çok ileri seviye bir farkındalıkla geleceğini söyler, Patanjali. Ancak Avidya ve Abhiniveşa’yı birlikte düşünerek, acıdan kurtulmayı amaçlarsanız daha kolay ilerleyebilirsiniz. Hakikati ve kendini bilmek belirsizliği ortadan kaldırır, bu endişenin ortadan kalkması yerini huzura bırakır.

Kaynakça:

Sanskrit Yoga ve Vedanta Sözlüğü- Damla Dönmez ve Canan Emir