Türk Mitolojisi Tanrıları ve Tanrıçaları

Türk Mitolojisi Tanrıları ve Tanrıçaları

Türk Mitolojisi, Türk kavimlerinin inandığı mitler ve destanlardan oluşan bir inanç türüydü. Başlarda Tengricilik’te olduğu gibi tek tanrılı bir inanıştan zamanla çok tanrıcı bir hal almıştı. Doğa başlı başına bir ruha sahipti. Doğada bulunan şeyler de içinde bir ruh taşıyordu. Doğal afetler, nehirler, dağlar, ormanlar hepsinin birer ruhu vardı. Türklerde tıpkı Yunanlılar, Hintliler ve daha çoğu kültürde olduğu gibi doğaya kişilik atfetmişlerdi. Bu kişileştirmeler ve hikayeler Türk Mitolojisi ‘ni oluşturmaktaydı. Çeşitli bölgelerde bulunan Türk kavimleri sahip olduğu kültür ve gelenekleriyle kendilerine farklı mitolojik destanlar yaratmışlardır ve bunların toplamı Türk Mitolojisi ’ni oluşturmaktadır.

Türk Mitolojisi Tanrıları ve Tanrıçaları

Kayra Han: Gökyüzündeki tanrıların en büyüğü ve diğer tanrıların babasıdır.  Kayra Han 17. Katta oturur ve orada evrenin kaderini yönetir. Yeryüzünü yarattıktan sonra Kayra Han dokuz dallı bir çam diker ve on altıncı kata oğlu Ülgen’i oturtur. Sonrasında gelecek dokuz ulusunda kişinin de bu dallardan türemesini ister.

• 

Ülgen: Altın dağın üstünde altın bir tahtta oturur. Tahtı ay ve güneşin üstündedir. Ülgen yıldırım ve yağmur yağdırır, gök cisimlerini yönetir. Tanrı Ülgen taşlarla gelerek insanlığa ateşin nasıl yakılacağını öğretmiştir. Elinde bir topuzu vardır. Hem sağında hem de solunda iki ak güneş bulunur. Bu gök cisimleri kendisine ulaşmak isteyen şaman için bir engeldir. En güçlü şaman bile en fazla kutup yıldızına kadar ulaşabilir.

• 

Erlik: Mitolojilerin temel unsurlarından biri genellikle zıtlıktır. Erlik, Altay Türklerinde kötülüklerin başındadır. Erlik insan için acı ve ölümle eş değerdir.

• 

Ak Ana:

Sonsuz sulardan çıkarak tanrı Ülgen’e yaratma ilhamı verdikten sonra tekrar sulara dalmıştır. Işıktan bir bedeni vardır.  Başında zarif bir boynuz bulunur. Hayatın başlangıcına dair olanlara ruh vererek yaşam döngüsünü başlatmıştır.

Umay Ana: Çocukları ve hayvanları koruyan en önemli tanrıçalardan biridir.

Ayızıt: Güzelliğin ve aşkın temsilidir. Yunan mitolojisindeki Afrodit’e benzer.

Asena: Türeyiş Destanı’na göre Oğuz Kaan’a yol gösteren ve liderlik yapan dişi kurttur. Tanrıça olarak da tasvir eden kültürler vardır.

• 

Ötüken (Yer  Tanrıçası): Devleti ve hakimiyeti korur. Hayvanları ve toprakla ilgili ürünleri koruyan tanrıçadır.

Kartal Ana: Yakut türklerinin inanışlarına göre Şamanlar dünyaya Kartal Ana tarafından getirilmişlerdir. Güneşin sembolüdür.

Kızagan: Düşmanları yenmek için var olan bir savaş tanrısıdır. Savaş olduğunda şamanlar onu çağırırlar.

Suyla: Güneş ve Ay’ın kırıntılarından yaratılmıştır. Ülgen’e yayıkla birlikte kurbanın ruhunu taşır ve önemli bir havadis olursa Ülgen’e bildirir.

Od Ana: Ateş tanrıçasıdır. Ateşin ruhu dişildir. Evin ocağının ruhu da ateştir ve evin kalbidir.,.

• 

Gök Kurt: Gök Kurt ve Ak Geyik gökte doğmuşlardır. Kurt sürülerini idare eden kurtlara gök kurt, geyik sürülerini idare eden geyiklere gök geyik denir. Gök Kurt Türk Mitolojisi ’nde oldukça önemli bir yere sahiptir. Bazı Türk kavimlerine göre Türk soyu kurtlara dayandığına inanmaktadırlar. Bu yüzden ‘gögsel türkler’ kendilerine ‘Kök Türk’ demişlerdir.

• 

Su Perisi (Su İyesi): Su iyelerinin hepsi sularda yaşar. İnsanlara zarar vermezler. Onların yaşadıkları sarayın girişi, nehirlerin derinliklerinde bir taşın altındadır. Su sahiplerine Kazaklar, “su perisi”, Türkmenler “suv adamı”, Özbekler “su alvastisi” derler.

Kübey Hatun: Altay Türklerine göre, ağaç, ulu ananın yaşadığı ve kahramanlara memesinden süt verdiği yerdir. Yakut Türklerine göre Doğum tanrıçası Kübey Hatun’du ve ağacın içindeydi. Kökünden hayat suyu akıyordu. Şamanların dualarında oldukça önemli bir yeri vardır.